|
Post by Thoithoi O'Cottage on Feb 22, 2015 22:41:36 GMT 5.5
Chapter 1 [HASH]1 Ningtamba--Psychological Problem la?
Anouba matamgi Europe amagung America gi itihas si meeoibabu matam shangna namthaduna, faduna thamlakpa rajnitigi, shel thumgi amasung spiritual gi oiba minai naithanggi afa apunba kayadagi nanthoknaba hotnabana mapung oi. Ningtambagi lalsingsi namthabiraba, ot neibiraba, "anouba" ningtamba pamba kangbuna yaitong khamdongba, mashagi oija oithak kaya ngakthokningai, kanningngai leiba, shakti paiba mioisinggi mayokta thengnabani. Kanglup amana ot neiba, namthabadagi mashagi ningtamba fangnaba lanthengnaringeida makhoina thengnaribasi makhoigi apikpa kanglupkida nattana MEEOIBA PUMBAGI ningtambagidamakta lanthengnabani haina thajei, aduna namthabiraba, ot neibiraba pumnamakki thamoida thumna faoba ningtamningbagi apamba, ningtambagi fidamda makhoina ithil piduna namthabiraba mipum khuding khonba ngammi. Adubu ningtambagi shangkhraba, loiba khamba naidaba lalda, mamangda, tangkak amada ot neibagi mayokta shiba kidana lanthengnakhiba kanglupsing adu makhoigi maipakpa fangkhraba matungda, makhoina shemgat shagatchaba makhoigi "anouba" kannaba kaya peisingjaraba matung, madusingdu ngak senba pamlaklaba adugumba matam amada makhoina amuk ningtambagi yeknabaga khutpu oikhi.
Asumna onthang onjin kaya kaya chennarabasu, ningtambana lanfam kayadi joy toukhre. Meekha ponna hinggadagi sharukti meeot meeneigi mayokta lan thengnaraga shibana henna fei haina chetna thajaduna meeoi konggai konggai thawaina pontha oikhrabani lanfamsing ashida. Asigumba meeshi asi shiriba meesing aduna makhoisu meeni, makhoigi mot leijei (individuality) haibagi mayek laba mafongdokni. Matou asumna itihas si meeoibasi mashabu ngak shenjaba, panajaba ngammi, mashagi warep, firep mashana loujaba ngammi, mashagi oiba pungsigi afa fatta mashana khanjaba, faojaba amasung khangjaba ngammi utpa hek malli. Meeoiba samajgi chaokhatpa fagatpa haibasina changsillibasigi panthungfamsi leina leijabida fugaina shatpagum meeoibagi touba ngambana leijabi pumba shet kaina, mapung fana fudokpadu oiraboi khannakhi. Shel thumba ningtamba (liberalism), rajnitidana democracy, laining laisholsu mee meeduna pamjaba chatchaba, mee amamamgi punsida ma magi pamjaba ateiga mannadaba maong matouda chatchaba (individualism), ashinachingbagi principle-sing, yanglen sharu oiba wakhallon pumnamak ashina NINGTAMBA haibasi kanna khourangba fongdoke (ningtamba yaodana hairibasingsi yade), aduga mashigi wakhallonshing ashina meeoibabu NINGTAMBAromba, madu fanggadaba fibamda inshinkhi. Ashumna thouri amagi mathang ama, kishi amagi mathang ama tapna tapna thadatlakhi. Meeoibana mahoushana makhoigi mathakta namduna pallambadu mathak makha onthoktuna mahoushagi mapu oire; dharmana thakta namduna, nettuna pallambadu madushu longkhrou langbagi maonga langthakhre, maning makha touba ningthougi shupnam wakhallonsu ujjar shana utthaikhre. Mapangi anamg arak, aot anei aru fangna mutthatpasi darkar oibakhakta nattana masibu muthatladi yarabani, pamliba pandam--individual freedom (mee amamam gi ma masha masha oibagi ningtamba) adu sukshoi shoidana fanglagadabani haina khallammi.
Meeoi kayana prithibigi anishuba lanjaodu lantheng ashigi aroiba tangkakni aduga laldugi waroisin (madugi fol) aduna ningthambagi joy oibani haina khannakhi. Hanna leiraba prajagi leingak chatpa leiba kaya mapanggal kankhatpagum toukhi, hanna ningthou pallamba kaya prajagi leingakna mahut shillakkhi. Adubu kuide, langba ihan hanthadringeida chahi cha kaya changna hotnaduna fanglakpa mai pakpani haina meeoibana chetna thajaba pumnamak adu segak kaina thugaiba anouba samajgi punsi mahing (system) kaya maipakle haina hingliba miraktagi, khunnai maraktagi phut faogatlakkhi. Anouba systemsing ashigi ashamba maongdi mee khujok khara nattana leibakta leiriba meepung khudingmak makhoina lakpa, control touba ngambaba shakti leiba angamba amada changjaba, magi makhongda tuba ashini. Hiriba matou ashi meeoibagi punsigi kaching koya shinba thungna control toue--mee meegi marannai punsigi wabu oiro, samajgi pungsigi wabu oiro. (Maong amada angambaduna miyambu shuupchinduna paiba haibani.)
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Feb 23, 2015 10:26:15 GMT 5.5
[HASH] 2
Shupnam leingakna mai pakna pallamlibasi meeoi khujok kharana ngaobanani, aduga makhoigi angaobana makhoi mashabu matam youraklaga leikhada chingthajakhini haina khanduna meeoi kaya ahanbadadi penthoklammi. Atoppa meeoi kayamarum amanamuk Italy amasung Germany hairiba leibakshingsi democracy gi training watli, matam shangna toudri, aduna makhona nongchupki democracy chatpa leibaksingi rajnitigi wakhal mapung marei fabagi thak adu youraktri faobadi penthoklaga ngaiba tabani haina napal tourap thajanakhi. Atoppa ashoiba, khwaidagi khudongthiba ashoiba, wakhallol amana Hitlerna leibakki chaoraba chupli paiduna mapanggal leikhribashi atei karinasu natte fatta loushing amasung namthak shijinnaragani, aduga mahak amasung mahakki akhoibada kufet kafet nganbasingna leingakkhribadu pura puri namfu shijinnaragani, leibaktuda leiriba mee ateidi aningba apamba leijadaba, ot neiba, lounam louthup, kihan khanghanba touduna namthabiraba chumnagi mee ngaktani haibasini.
Hairiba thajaba, wakhallonsing ashi lalli, sherannei haibasi (Lal matung) houkhiba chahi kayasida mayek larakle. Houjikti eikhoi khangda udaba ngamdre madudi German macha koti koti si mapa mapusingna ningtambagidamak shiba khidana langthengnaramba aduk makhoidi makhoigi ningtamba adu kanadano hekta sinnathokpa pamkhi, ningtamba pambagi mahutta masidagi natheiduna chenba pamkhi, atoppa koti kayana ningtambagidamak lanthengnaruraga keidounaruni, masi ngak shellaga kari nannaruni, shiraga tokningaini haina thajadana amasung nachungdana leithokkhi. Masimasu eikhoi khangle madudi democracy gi wathok asi Italy amasung Germani khaktagi wathok natte, anouba matamgi leibak pumnamakna thengnariba arubani. Meeoibagi ningtambagi yeknabana kari karamba symbol sijinnage haibamakehi shijinnasanu, madudi karisu leite: anti-Fascism gi mingda landarakpada Fascism gidamak shiba kidana yeikhai thingairakpadagi karisu tadana meeoibagi ningtamba shok-i, cheina fang-i. Wafam ashi Jonh Dewey na asukki matik mayek lana, safu kanna fongdokkhre, mahak mashana kari haige haibadu hekta makhada thamjare:
Eikhoina Fascism lanthengnage hairabadi masi khanggadabani. Takshi sonbana kannaroi. Asha chaoba formula kaya chinfa thidunasu konnaroi, Indiada nong tanaba haiduna jagoi sharaga lai khurumbagi maongda karisu kannaroi.
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Feb 23, 2015 17:02:00 GMT 5.5
[HASH] 3 Fascism pok-hallakkhiba shel thumigi amadi samagi fibamsing adugisu mathakta khangjindaba yadaba meeoibagi aruba samashya amasu leiri. Fascist leibakshingda ningtambabu hekta tarai taraina thadokpa ngamhalliba, eikhoimakki marakta meeoi koti kayagi machattasu yaoriba, anouba matamgi meeoibagi leechat-shajatki structureda gi maong matou, madugi machat maongshingdu macha tana neinabasi lairik asigi pandamni.
Masigising asi eikhoina ningtambada chennariba meeoibagi machat, atoppada mashabu sinnajathokningba, shakti pamba ashinachingbasi kupna yenglakpada mashana chongthokcharakpa thoidok hendokpa wahangsingni: Meeoibagi experience ama oina ningtamba haibashibu karino? Ningtamba pamba haibasibu meeoibagi porakpada shagonnaraklaba, machatki machak ama oikhraba potla? Masibu mee meesingduna kadai kadaida hinggera, kari karam karamba culture chatkera, maduna karisu khennahandana amanasu amanasu iman mannana thengnaba experiencela, natraga masi samaj samajduna youraklaba individualism (mee amamamgi ateiga mannadaba magi magi oiba machat maongda ning tamna hingjaba lonchat) gi thak-ki matung inna amana experience toubaga atoppa amana toubaga khennabra? Ningtamba haibasi mapangi pressure hek yaodraga leibra, natragana masi karigumba ama leiragadi oibra, oiba tarabadi leigadouriba asi karino? Ningtamba tannaba ngamhalliba, ningtamba tannabada changba, khunnai amagi samaj amadi shel thumgi thouinshin piba machakshingdu kari karino? Ningtambasi madu fangliba meeda puba thangba ngamdabamakhei lumba, aduna mashidagi nanthoktuna houduna chenningba karigumba ama oirakpa yabra? Adu oiragadi ningtambasi meeoi kayagidi thamoida chetna thagonjaba pandam oiraga atoppa meeoisingdana kihan khanghanba aki akhang oina thoklibasi karigino?
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Feb 23, 2015 17:39:13 GMT 5.5
[HASH]4 Eikhoigi machatta ningtambabu khourangba yaoriba asumna mashana nungdagi faojarakpa kanagumba amada changjaraga hingbagi apamba (submission) su meeoibada yaobajatla? Karigumba masigi apambasi meeoibada yaodragadi ngasi ngasimak eikhoina uriba luchingba amada changjaningba, magi makhada leiningbagi chingsinba ama kanna faonaribasigi maram eikhoi karam haina pigani? Submission ashi ifong fongba angamba khaktada toubra, natraga ithou-thoudang, chummi lalli haina tuminna nungda wayenba punking, maka fongdaba toudaba yadaba fibam, meeyamgi mot haibagumba mashak maning naidaba angamba ashinachingba nung hunjinna leikhraba maka fongdaba angambasingda changjabasu (submission) leibra? Changjabada, tonthabada fangba aronba nungaiba/apenba leibra, madugi machi/machnag oibadu karino?
Meeoibagi pukningda shakti okpa penba naidana pampba faohalliba, karamhallibasi karinano? Masibu makhoigi thawaigi mayaigi shaktira, natraga masibu makhoigi khwaidagi shathiba ashonbara, punsibu mahoushagi maongda louthup loukoi leitana faorak faorakpa maongda chinna channana hingminnaba ngambaba/heitaba adunara? Hairiba touriba laknariba mayam ashi oihalliba, masida mapangal piriba psychological condition (punghinggi fibam) sing adu kari karino? Hairiba psychological condition sing ashi oihallakkhiba samajgi punsi marelgi fibamsing aduna kari karino?
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Feb 23, 2015 19:21:12 GMT 5.5
[HASH]5 Ningtamba amadi authoritarianism (mee ama anina mapu oiduna panba leingaklon) da chennaba meeoibagi machat macha tana neinarakpada yamna maru oiba, pak shanna leiba problem ama udaba sukya yarakte--khunnaigi punsigi thouongsingda psychology gi machak kayamarumna louriba achouba thoudang; masina amuk khunnaigi punshigi thouongsingda psychologygi, shel thumgi amadi ideology (wakhallon) gi oiba machakshingna totna tinnaba, makhoina amaga amaga interact tounabagi problem kaya aduda amuk tarak-i. Fascism na achouba leibakshingda mihouba pok-halliba ashi hek neinage hairakpada psychological factor singna louriba thoudang ashi shoidanamak urak-i. Karigino hairagadi, masida eikhoina neinariba ashi political system ni, mashidi chek cheksillakpada self-interest (mashagi ojaba thiba) thibagi rational force ta tainadana eikhoina meeoibagi wakhaldagi, machattagi shikhiba, mangkhiba kuire haina khalluba, eikhoigi nungda yaoba fattaba shakti kaya yakaihanba, eerang houhanba amasung madusingdu meeoi kharana makhoigi kannabaromda khonduna puba adugumbashingduda tainei.
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Feb 23, 2015 20:14:57 GMT 5.5
[HASH]6 Houkhiba chahi cha kharada ifong fongna ukhiba meeoibagi shaktamsi mashagi oijaba thiba wakhalna mana touriba pumnamak adu mamai chumba, aduga mashigi lamjing lamtak matung inna thabak touba ngamjaba, meegi-eigi haina yamna wakhal khanba rational oiba matou ashini. Hobbes-kumba, shakti pamba amasung amaga amaga muknaba ashi meeoibagi punshigi marumda leiba makhoibu eenduna puriba shafushingni haiba khangkhiba, aibasingnasu hairiba forceshing asi meeoibagi machatta shagonnaraba mashagi oijaba thiba haiba ashidagi mashana tajarakpa folni: meeoibasingshi amaga amaga (chap) mannabanina, chap mannaba nungaibadu chap mannana pambanina, adubu mahoushada makhoi khudingmakki apamba adubu chap mannana penhannaba machak maraldi leitabanina, mannaba meeoiba mashel ashi amaga amaga angam tannarakpa, khatnarakpa, funarakpa tarak-i, aduga makhoina houjik houjik fangliba nungngaiba adu tunggidamaktashu khaktuna, ngak shenduna thamba ngamnaba shakti pamlaki. Toubatabu, Hobbes na yekliba meeoibagi shaktam ashi ashum oiduna leitre meeoiba, mashidagi hendokkhre meeoiba. Middle class ki meeoishingna hannagi rajnitigi amadi dharmagi leingakpashinggi mapanggal asum asum thugai yeikhairibagi matik meeoibana prakriti bu lakshingba henna henna asum ngamlakki, aduga meeoi million kaya kayana shel thumgi maning tamjaba fanglaklibagi matik meeshingsi mashamaksu rational oiba thawaipanbanina wakhal khantabana fei (rational) world amada thajaba asum asum hellakkhi. Meeoibagi thamoida, machatta yaoba fattaba, mahu chenba shaktishing adudi Middle Age (amamba yug) natraga madudagi henna mamang chatkhatpa matamgi wani hairaga laithoktuna inthoktuna thamkhi, amashung makhoishing ashi meeoibana matam aduda loushing watpa, chaokhattaba nattraga mapuk fattaba ningthou amadi purohitshinggi fatta loushing amadi sharouna maram oidunani haina maram pinakhi.
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Feb 24, 2015 14:42:50 GMT 5.5
[HASH]7 Hairiba matamshing ashibu matam shangna bera kaba lepkhrabha meigi chinggum lounarammi. Anouba matamgi democracygi mai pakpana hairiba fattaba shaktishing asi loina mutthatkhre haina khallaga sor hondoknakhi; malem asi anouba matamgi shahar gi mei langna ngallaba lambidouna ingan nganbagum toukhi. Lal haibasidi thainagi waridaka yaoba houjikti leitrabagum lounakhi; leirabida lal pumnamak loisinnaba lal amattangga changba; shel thumgi awaba, wathoksingsi shoi ngamduna thokpa pot oina lounarakkhi, chang naina thokpagi maong ama uragasu.
Fascismna shakti paiduna chongthorakpa matamda meeyam madu oirakkani haina shem sharamde, theory amadi practice animakta. Meeoibada aduk shakti pamba, ashol anabu aduk tuhatpiba, angambagi makhongda aduk yamna tusinningbanachingba aduk hakna fattaba magun kaya yaorambani, madu hingbada yaorakkani tourakkani haibasi shukkhal khalluramde mamangda. Mee kharatani meigi chingna pokkhairaktringei mamangda manungda maka fongdana nikpa khotpa faobasi Nietzsche na 19 shuba chahi chagi asha leina thajana nungaina leithokpa wakhallondu chumde haina wakhalgi khabei paiduna otlakkhi; Marx nasu magi oijaba maong amada famjinduna leikhraba meeoibagi wakhal neikhairakkhi. Atoppa chekshin wahei amasu matam khara chontharaga Freud na pirakkhi. Tashengbadi mahak amadi magi chhatra ayamba samajda kari thoklibage haibasigi matangda yamna noppa, mapung fadaba mot leirammi, magi psychology gi principlesing adu sherannaba maong amada samajgi smasya singda pansillaga samajgi chumdaba mashak shagatlammi; adum oinama, mee amamamgi marannaigi pukning ihul amadi wakhalgi charangnabanachingbagi fibamshing ashida mapunshi katthokkhiba ashina, eikhoibu meigi ching ashigi matol younadi mana pukhatpire aduga pokkhairaba machildagi manungda kari yaoribage haibadudi yengthaduna uba ngamhalle.
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Feb 24, 2015 15:02:42 GMT 5.5
[HASH]8 Meeoibagi wakhal amadi lamchat shajatki sharuk kaya himai chumliba irrational oiba puking ihul (rational oidaba, mari makhong shamnadaba manba) amadi unconscious ta lupsinduna leikhraba (conscious oidaba, houjik houjikti hek faodaba, yaori haibasu khangdaba, nungdadi leiba) wakhalgi mamishingbu kupna yengshinba amasung makhoidubu analyze toubada Freud na magi mamangda leiramba psychologyda pukning lupsinba meeoisingdagi yamna henna khumang chaoshinna changsingba ngamkhi. Freud amashung modern psychologyda magi tunginbasingna modern rationalism na mashing thadana, lei haiba faoba khangdana lakpa achumba, haibadi meeoibagi machatta yaoba irrational (mari makhong shamnadaba, wakhal khanthadabagi oiba matou manba pukning ihul) amasung unconscious hairibasing ashi lei, yaori haiba utpada nattana irrational oiba matou (phenomenon) asi karigumba kanglon khara induna chatli aduna masibu khangba, bhav taba yagani haiba utkhi. Mahakna eikhoibu mang amashung somatic symptom (wakhalna maram oiduna hakchangda fongdorakpa inggit) gi lol amasung meeoibagi machatta yaoriba wakhal khanthadaba manba, maching mashol manba, mari makhong shamnadaba manbagumba ama yaoriba (irrationality) asi matou karamna khanggani haiba takkhi. Irrational oiba machat matousing amadi meeoi amagi lamchatki maong matou pumnamak ashi mishak aduna akhoibana mangonda pirakpa ithil maruoina mana angang oiringeida thengnakhiduna minda mami takhiba kaya aduda piba reaction/paokhumni haiba khangkhi.
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Feb 24, 2015 15:21:53 GMT 5.5
[HASH]9 Adubu mana hingliba samaj adugi culturena machu ka henna shangjinkhiduna culture aduna yekkhiba ngamkhei lei-i gi wangma lanna chatpadi Freud ngamkhide. Hairiba ngamkhei asi anaba mee faoba gyan taba ngamhandaba apanba oirakkhi; masina normal oiba meeshak amadi samajgi punsida thokliba irrational oiba thoudoksingbu khangbada mangonda khurou thanglakkhi.
Lairik asina samajgi punshi hingbagi thouongshingsi psychological factorsingna thokhanbani haina chetna louba amadi hairiba thouong asi macha tana thugaiduna yengbada Freudna thengnakhiba pscyhologygi yamna maru oiba, yanglen sharu oiba wafamshing (maruoina meeoibagi lamchatta unconscious force-shingna piriba ithil amasung force-shing ashi mapalgi ithilgi makha polli haiba wafam) da yumfam oibanina, lairik asi paribashingna ahoubamaktada lairik ashida pak shanna sijinnagadouriba eikhoigi approach ki general principle khara amadi masiga Freud-ki wakhallongagi* marakta leiriba mapung oina khennaba adu khangdokpa kannagani khalli. * Freud ki theory gi achumbada mapungoina yumfamdi oiba, adubu masidagi meetyeng kayada khennaba psychoanalytic approach ama Karen Horney gi New Ways in Psychoanalysis, Kegan Paul, London, 1939, amasung Karry Stack Sullivan gi Conceptions of Modern Psychiatry--The First William Alanson White Memorial Lectures, Psychiatry, 1940, Vol. 3, No. I da fangngi. Aiba anisi wafam kayada mot khennarabasu, lairik ashida fongdokliba motshingsi animakka yammna mannei.
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Feb 24, 2015 16:11:17 GMT 5.5
[HASH]10 Chek chekshillakpada meeoibaga samajga muknadunata lei amashung meeoibashi mashagi mahoushagi machatna fatte haiba traditional oiba thajanabasi Freudna chummi khankhi. Meeoibashi ahanbamaktada anti-social oi haibasi mahakki mot ni. Aduna samajna meeoibabu lamgi sha faraga yoktuna tehanbagum faduna laakkadabani, mana apenba fangjaningba biologygi oiba (aduna mutthatpa natraga manghanba yaroidaba) khourangba kharamakheisu pibigadabani; adubu ayamba sharukti samajna meeoibagi basic oiba pukning ihulbu shengdok chumthoknaba hotnagadabani amashung kupshen shennagadabani. Samajna matou asumna kupshen shennaduna mahoushagi pukning ihulshingbu namthaba asigi fol oina karigumba mittranggumba ama thorak-i: fajin lakshillaba, namshinkhraba pukning ihulshing asina culture da yamna maru oiba fangge haina kanna hotnaba, tannaba karigumba ama onthokkhi amasung culture gi yumfam oirak-i. Namshin fajinkhraba kayaduna angakpa chaokhatpagi maong, heinabi, leechatta pungon onthokkhiba, mashigi ahongba asibu Freud na "sublimation" kou-i. Karigumba meeshak amana chaokhatpa afaba maongda onthokpa ngambagi changdagi (sublimation) henna magi pukning ihulbu fajillabadi, fajillabadi mahak adu wakhalgi bera (neurotic) lak-i, aduna asigumba fibamdadi pukning ihul fajinbagi, namshinbagi chang hanthaba darkar oirak-i. Adum oinama, meeoibagi apenba faoningba amasung culture anishigi marakta onna teinaba mari amadi adum lei: fathaba hellibagi matik culture henna chaokhatli (aduna wakhal laina (neurotic disturbance) ki khudongthiningai oibagi changsu hengatlaki). Freud ki theory da meeoi amaga samajga leinariba mari ashi mapungda lengde, hongde: meeoibasi tasengbadi lengdana hannagi hanna oiduna adum lei, samajna maagi natural drive (mahoushana yaojaba apenba fangningba apamba) da ahenba pressure piraklaba matamdadang mahak hongngi (aduna samajna meeoi amada henna henna sublime tou haina inshilli), natragadi samajna meeda apenba henna fangba yathoktuna culture katthoraki.
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Feb 25, 2015 21:50:11 GMT 5.5
[HASH]11 Basic insticts haina kouba, psychologist shingna hannana chummi haiba yarabasing adugumna Freud na louriba meeoibagi naturegi concept ashisu anouba matamgi meeda yaoba, makhoigi aa thanungda taashinduna leiba, khwaidagi maruoiba drive (aningba, apamba, khourangbanachingbagi ihul) shing gi fongdokpa mashakni. Freud ki motta, magi cultureda hingba meeshak amama "meeoiba" gi meehut oi, aduga anouba matamgi khunnaida hingba meeoibagi mashak takpa machat oiba pukning ihul amadi langtaknabashingdu meeoibagi hakchangthonggi khutshem (biological constitution) da yaokhraba, maduda maru mara takhraba, hongba nairaroidaba force shingni haina lourammi.
Hairiba wafam ashi khudam kaya amaek lana utpa yarabasu (Oedipus complexpu oiro, nupigi oiba problem castration complex haina khangnabadubu oiro), yamna akaknana maru oiba khudam amadi piningi, maramdi samaj tinba jiba ama oina meeoibasi karino, karam tou-e haibasi mashina chap chaana utli. Freud na meeoi amabu mathanta tongan yengba toudana atei meeoisingga leinaba marida panshillaga yengngi. Adum oinamak, Freud na uriba mari ashi capitalist chatpa samajgi mashak takpa machat oiba meeoi amaga atei meeoisingga leinaba shel thumgi mari aduga mannei. Meepum khudingmak ma magi mashagi marannaigidamak, marannaigi oibam machat maongda, mameida mashagi akaiba oigadaba maongda, ateiga tengbangnaduna shougatnaduna nattaba maongda hotnajei. Adubu, meeoibadi Robinson Crusoe natte; madi mana hingbada customer oina khangde, mabu thabak pibiba mee oina khangde atei atoppa mee changngi. Mahak pot leiba tai, yonba tai, piba tai, louba tai. Pot oina touba lallonpot natraga (panggalgi thabakpu oirabasu loushinggibu oirabasu) labor gi marketna hairiba marishing asigi maong matou, machat leppi. Matou asumna, marannai naitom leiraga konnajaramba, yaramba meeoisingdu ma magi pandamgidamak atoppa meeoisingga shel thumgi moiba marigi khut shamjinnaraki: leinaba amasung yonnaba. Freud ki meeoi mashel leinaba marigi wakhallonsu masiga chap mannei: meeoi amamam khudingmakshi mashana biological oiba apamba ihulshing (drive) mapung fana pithoraktuna yaojaraba malli, hairiba apamba ihulshing ashi penhanba darkar oi. Hairibasing ashi penhannaba, meeoiba amamam khudingmakna "atoppa" meeshingga mari shagatlaki. Matou ashum touduna, meeoi khudingmak atoppa meeoigi (makhoina atoppa meeoisingga yanabagi mari ama shemgattringeida ma magi marannaigi mabuk manungda faojarakkhiba) pandam fangnaba hotnabada changba pambei ngaktani. Freud na uriba meeoibagi marigi field ashi keithel (market) gi mashakni--mashi biology na oihanba darkar oibashing natraga apambashing adu fanghannaba, penhanba, kokhanba yanaba pennahanba machakshingdu amaga amaga pot-onnaba, shinnabani, aduga hairiba fibam ashidadi meeoi amaga ateiga leinariba marishi apamba, achangba adu fangnabagi pambei adummak oi, mari leinabagidamak thamba maridi keidounungda oide.
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Mar 2, 2015 13:41:41 GMT 5.5
[HASH]12 Freud na hairiba asi nattana, lairik asida piriba analysis asidi psychologygi mapung oiba problem asi meeoi amamamga atei mee mayamna oiba meeoibagi prithibi ashiga leinaba mari makhal adugi oiba wafamni, mee amamam dugi instinct (meeoibada mashagi yaojaba ihul), madugi apamba adugi apenba fangba natraga fangdaba haibadugi wa natte haiba assumption asida yumfam oi; aduga, meeoibaga magi samajga leinariba mari asi lengdaba, hongba naidaba areppa makhal maong amagi mari natte haiba assumption asisu lirik asigi yumfamni. Nakal nammadana mahousana pithorakpa apamba ihulna pik thanba mee aduga nakal amadana hairiba ihulsing asi penhanba nattraga yeikhaiba ngamba samaj haiba ama nak nak taduna leiba natte. Aramba, khourangba, sex nachingba mee amadasu amdadasu yaoba meeoibagi mahousagi apamba amasung darkar oiba kaya leirabasu nungshiba, yengthiba, shakti pamba/mihouba, akanbada changjaba/nonjaba pamba, indrigi oiba nungngaiba fangnaba hotnaba amasung fangba, indrigi nungaiba kiba, ashinachingba meeoi amagi lamchatka atoppa amagi lamchatka khennahalliba asidi social process, haibadi hinglibagi thouong amasung maongna oihanbani. Khwaidagi fajaba/lemjaba natraga khwaidagi thiba/fajadaba/lemjadaba matou oina touba, meeoibagi pukningna kadai kadaida ngamthariba asi meeoibagi hakchangthonggi mashem (biology) na meeoibada hapkhraba, aduna machatta yaokhraba, hongba, semdokpa yararoidaba karigumba ama natte, masidi mee haiba jiva asibu eikhoina khangba meeoibasi oihalliba/semliba social process, haibadi samajgi hingbagi maong, khut-hing asina chingbagi potthok (product) ni. Atoppa maong amada hairabada, samajna touribasi athat athing, faba punba khakta natte, samajdi sembagi shabagi thabaksu tou-i. Meeoibagi machat, magi pukning ihulsing, langtaknabashing asi samajna sembani, samajgi potthokni; tasengbamak, ngashi ngashigi meeoiba mashamak asi, meeoibana areppa leitana hotnajarakpa adugi potthok, maduna fanglakpa, semlakpa khutsemni, hairiba thoudok paring asibu eikhoina history/itihas kou-i.
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Mar 2, 2015 14:02:46 GMT 5.5
[HASH]13 Matou asumna itihasta meeoiba karamna oiraklibano (biological evolution nattaba) haiba neinabasimak social psychology-gi thabakni. Itihaski tangkak amadagi atoppa tangkak amada lakpada meeoibagi machatta karigumba makhal kharagi ahongba thoklibasi karigino? Renaissance matamda oiba meeoibagi spirit/mating-ga Middle Age da oiba mating-ga khennaribasi karigino? Taramapal suba centuryda oikhiba meeoibagi lamchatkhi structure ga 20th century gi senjao paiba, shakti leiba kharana atei meeyam pumnamakpu leiduna nungduna thamba capitalist society da oiba meeoibagi machatki structure ga khennaribasi karigino? Afababu oiro fattababu oiro, hanna leiramdaba angamba/abilities amasung ihul/passion kaya nouna leirakliba, thoraklibasi karamna oiribano, karigino haibasi social psychologyna maram piba tai. Matou asumna eikhoina khangngi madudi, khudam oina, Renaissance matamdagi houjik faoba asida meeoibagi thawaisi mingchat pambana mei oina chaktuna leirakli, adubu hairiba asi fangnaba laknaba, masi oinaba touriba langliba mayam asi ngasi eikhoigi matamdadi pura puri normal oiba, karisu kaidaba oina unaragasu Middle Age gi society singdadi masigi apambasi leiramde. Hiriba matam asigi manungda meeoibada mahousagi fajabagi wakhal ama leirakkhre, hairiba fajabagi wakhallol ashi makhoida hanna leiramde. Matou asumna, Europe ki awangthangba leibaksingda 16 suba century dagi houna meeoibada shuning nomningba ama yamna shathina kanna faorakkhre, hairiba apamba ashi matam adugi mamangda eliramba meenai oidaba, ning kha tamna leiramba mee amattada poklamdaba apamba amani.
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Mar 2, 2015 14:49:38 GMT 5.5
[HASH]14 Adubu, itihasna meeoibabu hekta mee oihanba natte, itihas si amuk meeoibana shembani. Hairiba onnaba manba wafam asigi waroisin si social psychology da yao-i. Social psychology gi thabak asi social process ki fol oina matou karamna pukning ihul (passion), apamba (desire), langtaknaba (anxiety) na karamna matam amadagi amada honglibano amadi anouba ihul, apamba, langtaknaba kaya leirak thoraklibano haibasi neinaba amasung utpata nattana matou asumna itihasna mettuna mashak maong shemlaba meeoibagi energy-sing asina amuk onsinduna, productive force oina social process ta amuk matou karamna metlubagi haiba ashisu utpani. Asumna, khudam oina pallabada, mingchat pamba, mai pakpa pamba, shuning nomningba haibanachingba asi mashi yaoramdragadi modern capitalism ashi thoraklamloidaba force singni; hairibasing force sing asiga meeoibagi atei force kayaga yaoramdrabadi meeoibada modern matamgi lallol itik amadi industrygi systemsinggi fibam tarakpada changba shel thum amadi samajgi paring aduda hotnaningbagi apamba meeoibada faoramloi.
|
|
|
Post by Thoithoi O'Cottage on Mar 3, 2015 15:32:50 GMT 5.5
[HASH]15 Lairik asida lanthokliba meetyet asidi history si society na maong matou, machat shemdaba (condition toudaba), maromdom mashagi leijaba psychological force singgi folni haina louba Freud ki mityengdagi khennei haibasi mathakki wafamsina mayek lana utle. Lairik asida pukhatliba meetyeng asi meeoibabu social process ki yamna echang thouba / maru oiba machak ama oina loudaba theory khudingmak yade. Criticism asina yeiribasi sociology dagi psychological problemsing louthokkadabani haina ifong fongna haiba (Durkheim, Durkheimgi school amasung masigi paringda chatpasing gi gumba) sociological theory sing khakatada natte, behavioristic psychology gi machum teiraba theory singdasuni. Hairiba theory sing asigi mannaba yumfamdi meeoibagi machatsi mashagi leng otchaba, hongba ngamba panggal yaojade, psychological change haibasi anouba culturegi pattern (maong matou) da chusinna chusinnaba hotnabada shemgatlakpa anouba heinabi oina masigi paringda lougadabani haiba paring asida yumfam oiba asini. Hairiba theorysi asina psychological oiba maram (factor) gi maramda wa haina haina psychological factor bu cultural patterngi mamigi thakta hanthana nemna thammi. Dynamic psychology (masigi yumfamdi Freud na thollambani) khaktana human factor gi maramda chinna breng breng ngangduna leibadagi henna makha tana changshinba ngamgani. Meeoibagi machat (nature) gi akaknaba areppa maong matou ama leiba nattragasu, meeoibagi machatsi loiba khamba naidana metthok metsin, shemdok shemjin yai amadi kari oigera kari oigera fibam khudingmakta mashagi psychological dynamism ama shagatpa toudana hektamak chusinnaba ngammi haina loubadi langani. Meeoibagi nature asi historical evolution gi potthok oirabasu mashagi thouong (mechanism), kanglon/niyam (law) leijei amasung madu ngakna chatli, hairiba thouong amadi kanglong asi kari karino haiba thijin humjinbaduna psychologygi thabakni.
|
|